Barzani ailesi yıllarca kucak kucak dolaştı
İngiltere ve Rusya’nın ardından ABD’ye yaslandılar
Emperyalistlerin kapısını aşındıran Barzani aşireti, dış güçlerin de verdiği destekle, Türkiye’yi karıştırabilmek için her türlü yolu denedi
Irak’ta Türkiye’ye karşı faaliyetlerin merkezinde her zaman bir aşiret yer alıyordu: Barzaniler. Osmanlı Devleti’ne başkaldıran Berzenci aşiretinin gücünü kaybetmesinin ardından sahneye çıkan; emperyalist ülkelerin piyonu Barzaniler, sırtlarını dış güçlere dayayarak bugünlere geldi. Barzani aşireti, bu faaliyetleri büyük devlet desteği olmadan sürdüremezdi. Bu nedenle sık sık emperyalist devletlerin kapılarını aşındırdılar. Dağlarda yaşayan bu peşmergeler, sadece yaşadıkları coğrafyayı değil, Türkiye’yi de karıştırabilmek için her yola başvurdu. Tarih boyunca İngilizler, Çarlık Rusya’sının devrilmesinden sonra SSCB ve en sonunda ABD ile işbirliğine giren Barzani aşiretinin en önemli lideri, Molla Mustafa Barzani’ydi. 1940’lı yıllardan öldüğü 1979’a kadar, Irak Kürtlerinin lideri pozisyonundaki Barzani’ye tek rakip yine kendi içinden çıkmıştı. O isim, Irak Kürdistan Demokrat Partisi’nden ayrılarak Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği’ni kuran Celal Talabani’ydi. Irak’ın bizi en çok ilgilendiren bölgesi kuzeyiydi. Türkiye’ye de yönelik kışkırtma faaliyetlerinin hiçbir zaman kesilmediği bu coğrafya, Ankara’nın her zaman ilgi odağı olmuştu. Bölgede yaşayan Türkmenler ve Kerkük, bölgeye ilgi duymamız için yeterli nedendi.
İngilizlere casusluk yaptılar
Irak’ın kuzeyini parselleyen Barzaniler’in Osmanlı’dan bugüne kadar İngiliz casusu olarak çalıştıkları ortaya çıktı. Araştırmacı-tarihçi Cezmi Yurtsever, Osmanlı Arşivleri’nden elde ettiği bilgilere dayanarak yaptığı açıklamada, aşiretin geçmişte eşkıyalık yaptıkları için “başıbozuk” olarak adlandırıldıklarını kaydetti. Yurtsever, şunları söyledi: “Arşivlerde, Musul-Kerkük yöresiyle ilgili 96 adet belgede, bölgenin Türk yönetiminden nasıl koparıldığı açıkça anlatılıyor. Barzanilerin, petrol yataklarını devletleştiren Abdülhamit yönetimine karşı aşiret isyanlarını yönettikleri ve para karşılığı casusluk yaptıkları, belgelerde açık açık ortaya konuluyor.” O dönemde Barzani aşiretinin başında olan Abdüsselam’ın üzerine asker sevk edildiğinde ele geçen mektuplarda, İngilizler’den yardım alındığının tespit edildiğini anlatan Yurtsever, “Van Valisi Haydar Bey’in 2 Ağustos 1919 tarihinde İstanbul’a çektiği şifreli telgrafta da Erbil ve Revanduz aşiret reislerine de ayda 170’şer Ruble maaş dağıttıkları yazılmıştır. Barzani aşireti, bugün de aynı destekle benzer işler yapıyor. İngiliz ve Amerikalılar’ın bütün amacı, Kürtlere petrol ve gaz yataklarının bekçiliğini yaptırmaktır” dedi.
İlk ciddi isyan 1903’te
Barzaniler, 20’inci yüzyılın ilk ciddi isyanına da 1903 yılında imza atmıştı. Şeyh Muhammed ölünce yerine geçen oğlu 2. Abdüsselam, babası gibi, Osmanlı’ya başkaldırdı. Çünkü, bölgede yaşayanlara eziyet ettiği için diğer aşiretler tarafından pek sevilmiyordu. Bu nedenle Osmanlı’ya şikayet edilmişti. İstanbul bölgeye hemen bir askeri birlik gönderdi ve ilk isyan alevlenmeden bastırıldı. Bunu diğer isyanlar izledi. Osmanlı dağ birlikleri Abdüsselam ve adamlarının peşini hiç bırakmadı. Osmanlı yönetimi idari tedbirler yanında Abdüsselam’a yardım-yataklık edenleri cezalandırmak dahil pek çok askeri tedbir almasına rağmen bu peşmerge yakalanamadı. Azılı bir Türk düşmanı olan Abdüsselam’ın, 1907 başlarında katıldığı bir toplantıdan sonra Osmanlı yönetimine gönderdiği talepler listesi, DTP’nin istekleriyle örtüşüyor. Abdüsselam ve şürekasının Osmanlı’dan talepleri şöyleydi: Kürt bölgelerinde Kürtçe resmi dil olarak kabul edilsin. Eğitim Kürtçe yapılsın. Bölgeye, iyi derecede Kürtçe bilen kaymakamlar, nahiye müdürleri ve memurlar tayin edilsin. Bu talepler akıllara, günümüzde ABD, AB, DTP, terör örgütü PKK ve bazı aklı evvellerin Türkiye’den isteklerini getiriyor. Ne kadar da çok benziyor.
Yanar döner gibiler
Kürt Mahabad Cumhuriyeti’nin başkomutanlığını yapan Mustafa Barzani, 1970’te Saddam’la bir araya gelmişti. Oğlu Mesut Barzani, ABD Başkanı Bush’la görüşmeye peşmerge kıyafetiyle gitmişti.
Barzani aşireti, bölgede yaşanan tüm karışıklıklardan istifade eden bir yapıya sahipti. Mustafa Barzani, 13 Ocak 1946’da SSCB’nin de desteğiyle Mahabad’da ilan edilen Kürt Mahabad Cumhuriyeti’nin kuruluşunda önemli rol oynadı ve tümgeneral rütbesiyle başkomutanlığa getirildi. 1947 yılında SSCB’nin İran’dan çekilmesiyle Kürt Cumhuriyeti son buldu. Barzani, 500 silahlı peşmergeyle birlikte SSCB’ye kaçtı.
1958 darbesinden sonra Barzani Bağdat’a döndü. General Kasım, Kürtler’i yanına alarak Arap milliyetçilerini bastırmayı planlıyordu. Baas rejimi ilk yıllarında Kürtlerin arasındaki ayrılıktan faydalandı. Ancak Mustafa Barzani, KDP’nin kontrolünü ele alınca Kürt problemi Irak’ta yeniden hortladı. Mart 1970’te Saddam Hüseyin bölgeye gelerek Barzani’ye Baas’ın iyi niyetlerini aktardı ve Kürtlere özerklik sağlayan manifestoyu tanıdı.
ABD Başkanı George W. Bush, Molla Mustafa Barzani’nin oğlu Irak Kürdistan Demokratik Partisi lideri Mesud Barzani’yi, Beyaz Saray’da ’Kürdistan bölgesel hükümetinin başkanı’ sıfatıyla ağırlamıştı. Barzani, Ekim 2005’te gerçekleşen bu görüşmeye, üzerinde peşmerge üniformasıyla katılmıştı. ABD Başkanı Bush, yaptığı açıklamada, Mesut Barzani’yi Oval Ofis’te ağırlamanın kendisi için bir onur olduğunu söylemişti.
Yaşamı dağlarda geçti Amerika’da can verdi
Peşmerge lideri Mesut Barzani’nin babası Molla Mustafa Barzani, aşiretiyle birlikte dağları mesken tuttu, eşkıyalık yaptı, yol kesti, isyan çıkardı. Yaşamının son döneminde, İran’ın da desteği kesmesiyle ABD’ye sürgüne gönderildi. 1 Mart 1979’da akciğer kanserinden öldü.
Şeyh Sait isyanıyla ilgileri vardı
Barzani aşiretinin, Şeyh Sait, Şemdinli ve Ağrı isyanlarında da rolü vardı. 21’inci Yüzyıl Türkiye Enstitüsü’nden Ali Akbaş’ın Barzanilerle ilgili araştırmasında çok çarpıcı sonuçlar yer alıyor. Enstitü’nün dergisinde yayınlanan araştırmaya göre Barzaniler, Cumhuriyetimizin ilk yıllarında, Türkiye’nin içinde de karışıklıklara yol açan eylemlerde, isyanlarda rol almıştı. Barzani aşiretinin, Türkiye Cumhuriyeti’nin Kerkük ve Musul üzerine hesaplar yaptığı bir dönemde patlak veren Şeyh Sait isyanıyla da yakından ilgili olduğu görülmekteydi. Şeyh Sait, isyan etmeden bir süre önce Muş’ta Molla Mustafa Barzani, Seyit Abdulkadir ve Şeyh Abdurrahman Şırnaki ile bir araya gelerek yürütecekleri faaliyetlerin esaslarını kararlaştırmışlardı. Yine 1925 ve 1927 yılındaki Şemdinli isyanları da Barzani aşiretine yakın akraba aşiretler tarafından desteklenmişti. 1930 yılında çıkan Ağrı isyanı sırasında Türk askerinin bölgede baskıyı artırdığı bir dönemde isyanın elebaşı olan Hoybuncular, Barzani’den yardım istemişti. Bunun üzerine Molla Mustafa Barzani önderliğinde 500 kişi Hakkari yöresine gelerek, buralarda karışıklıklar çıkarılmasını sağlamıştı. Barzani, şimdilerde ABD’den aldığı dolarlarla Türkiye’ye kafa tutuyor.
